نقش رسانه ها در ترویج سبک زندگی اسلامی

سبک زندگی ترکیبی از آداب و رسوم زندگی هر فردی است که تمام ابعاد زندگی از جمله نوع روابط اجتماعی،روابط زناشویی،ویژگی های فردی را در بر می گیرد و نشان دهنده ی کم و کیف نظام باورها و کنش های فرد است یعنی هر فردی در تمام این ابعاد از متد و روش خاصی پیاده روی کرده و نقش خود را ایفا می کند.مثلا یک پدر و مادر برای تربیت فرزندانشان از اصول و روش هایی پیروی می کنند اینکه این روش ها را بر چه مبنایی پایه ریزی کنند ودر آموزش تمام ظرافت های زندگی مانند نحوه ی لباس پوشیدن ،غذا خوردن ،معاشرت با دیگران و...از چه الگویی پیروی کنند  نشان دهنده ی سبک زندگی است و این، رعایت این آداب است که نتیجه ای خوشایند و مورد پسند را به جای می گذارد.

به طور کلی می توان گفت : سبک زندگی در بر گیرنده ی دو هدف است :

1-رسیدن به لذت های دنیوی و ارضای خواست های دنیوی در حد افراطی  برای لذت جویی بیشتر، مانند بهتر خوردن، بهتر پوشیدن و بهتر خوابیدن.

2-رسیدن به هدف والایی چون تکامل انسانیت و پرورش تمام ابعاد وجودی انسانی.با اندیشیدن به این نکته که آفرینش انسان بر مبنای هدف والایی بوده است و انسانی که از کودکی سیری چنین منظم را طی کرده ،برای بهتر زیستن نیز برنامه ای را از جانب پروردگارش دریافت کرده است.

اسلام با بصیرت جامع و کاملی که ازطرفی به انسان و ابعاد وجودی او واز طرفی به مبدأ و منتهای او دارد و به قوس صعود ونزول وی کاملا آگاه است یک خط سیر مشخصی را برای او تعیین کرده و انسان را به حرکت در این مسیر دعوت نموده  می فرماید:«أنّ إلی ربک المنتهی»(نجم،42) [همه امور به پروردگارت منتهی می‌گردد].

و این خط سیر الهی ،همان سبک زندگی اسلامی است که تمام اصول کلی و جزئی زندگی بشری از جمله آداب معاشرت ،نحوه ی خوردن ، خوابیدن ،رابطه ی جنسی ،رابطه ی شغلی ،حد و مرز روابط و ...  را در درون خود دارد و از هیچ نقطه ای فرو گذار نکرده است.سبک زندگی اسلامی ،که کامل ترین نوع رشد زندگی است در نظر گرفتن زندگی انسان ، بر پایه ی محور الهی است.

ولی متأسفانه در دنیای امروز، سبک زندگی از آرمان اصلی‌اش بسیار فاصله گرفته است. زندگی های امروزی تحت تأثیر ابزارهایی مثل اینترنت، تلفن همراه و شبکه های ماهواره ای شروع به پذیرش تغییرات کرد ه است و این تغییرات روز به روز در حال افزایش است و سیری صعودی را در پیش گرفته که به کودکان نیز منتقل می شود،چرا  که والدین، گروه های فرهنگی و نهادهای تربیتی به وظایف خود در معرفی سبک زندگی صحیح، درست عمل نکردند الگوهای سبک زندگی به درستی معرفی نمی شود و الگوهای غربی و منحرف به عنوان نمادهای سبک زندگی معرفی و جایگزین شده اند.

ورود همین نمادها و الگوهای غیر اسلامی بسیاری از خانواده ها را به ورطه ی نابودی می کشاند.

بسیاری از آسیب های جسمی و روانی که به افراد وارد می شود نتیجه ی فاصله گرفتن از سبک زندگی اسلامی است امروزه ۶۰ درصد از بیماری‌ها ناشی از تغییر سبک زندگی است. به خاطر توجه بیش از اندازه به تلویزیون روابط اجتماعی بسیارمحدود شده است، رفت و آمد ها محدود شده اند، در اثر استفاده ی بیش از حد از شبکه های اجتماعی و محدود شدن روابط دیداری ،افراد به فرد گرایی و گوشه گیری مبتلا شده اند،این گوشه گیری ها و افسردگی‌ها جاهای مختلف خود را نشان می‌دهد مثل مشکلات زناشویی، عدم سازش با گروه ،اعتیاد به مواد مخدر و... .
در حال حاضر ۴۲۰ نوع بیماری در ایران وجود دارد  که هنوز علت آن ناشناخته است مثل بیماری ms. متخصصان حدس می‌زنند ریشه این بیماری‌ها در آلودگی هواست که همین آلودگی هوا ناشی از تغییر در سبک زندگی و ماشینی شدن و روی آوردن به زندگی صنعتی است. همین عوامل خود سبب بروز و افزایش ابتلا به بیماری قلبی و مرگ‌های آنی مثل سکته های قلبی و مغزی شده است.

یکی دیگر از معضلات جامعه ی امروز،بروز پدیده ای به نام «خود زشت پنداری» است که تحت تأثیر فرهنگ غربی و با پشت پا زدن به سبک زندگی اسلامی وارد جامعه ی ما شده است. ۷ درصد پسران جامعه ی ما از لوازم آرایش زنانه استفاده می‌کنند که اگر میزان استفاده از مواد آرایش معمول را نیز به این عدد اضافه کنیم، آمار پسران ما که از لوازم آرایش استفاده می‌کنند به ۱۵ درصد می‌رسد.

از آنجایی که تا کنون والدین، گروه های فرهنگی و نهادهای تربیتی به وظایف خود در معرفی سبک زندگی صحیح، درست عمل نکردند الگوهای سبک زندگی به درستی معرفی نشد و الگوهای غربی و منحرف به عنوان نمادهای سبک زندگی معرفی و جایگزین شد.

اماسبک زندگی، پیوسته و دائمی نبوده و طی دوران عمر بشر، در معرض تغییر قرار می گیرد، زیرا ممکن است شخص در زمان روبرو شدن با دیگر انسان‌ها و همزیستی با آنان، عادت‌هایی را از آن ها الگوبرداری کرده و به شیوه ی زندگی خود، اضافه کند. همچنین امکان دارد بر اثر تأثیرپذیری از اطرافیان، عادتی از آنان آموخته و به شیوه ی زندگی خود، اضافه کند،یا بر اثر تأثیرپذیری از اطرافیان، عادتی از مجموعه عادت‌های سبک زندگی خود را تغییر دهد. بنابراین نباید اجازه دهیم بیش از این، در مرداب فاصله از سبک زندگی اسلامی  غرق شویم و هر روز شاهد نابودی فرزندانمان وبه تبع آن نسل های آینده باشیم. وظیفه ی خطیر وارد کردن سبک زندگی اسلامی به درون خانواده ها بیش از همه بر عهده ی رسانه های داخلی می باشد چرا که رسانه ها بیشترین نفوذ را به درون خانواده ها دارند و می توانند درسبک زندگی افراد جامعه تأثیر بسزایی داشته باشند رسانه های صوتی و تصویری داخلی می توانند با تولید برنامه های مختلف و متنوع که به نوعی مروج فرهنگ اسلامی نیز باشند از نفوذ رسانه های غربی به سبک زندگی مردم جلوگیری نمایند همچنین مطبوعات نیز می تواند با انتشار و تبلیغ سبک زندگی اسلامی دراین زمینه تأثیر فوق العاده ای داشته باشد.

منبع: ن. شجاعی/ تأثیر رسانه بر هنجارهای اجتماعی و خانواده