هارمونی رنگ ها به چه معناست؟

 

هارمونی در لغت به معنای هماهنگی هست.هارمونی یعنی داشتن نظم و ترتیب اجزای یک کل به صورتی که چیدمان درستی بین اجزا مشاهده شود و انسان با دیدن آن احساس خوشایندی داشته باشد. اگر هارمونی در چیزی وجود نداشته باشد آن شئ فاقد نظم و تعادل می باشد. داشتن هارمونی بیش‌ازحد  نیز به ترکیبی بسیار ملایم و نچسب تبدیل می شود و بیننده را آن طور که باید مجذوب و علاقه مند نمی کند و بالعکس عدم حضور آن نیز تصویری به وجود می آورد که هیچ چشمی تحمل دیدن آن را ندارد و انسان را خسته می‌کند .

 

هنگامی که در مورد هماهنگی رنگ ها صحبت می شود.معمولا قضاوت ها روی عملکرد دو یا چند رنگ روی یکدیگر است.ذهنی که مردم از هماهنگی رنگ ها دارند این است که رنگ هایی که از یک خانواده هستند یا متنوع اند با جلوه ی یکسانی خودنمایی خواهند کرد.و یا رنگ هایی بدون تضاد در کنار هم قرار می گیرند.به طور کلی عنوان هماهنگی (هارمونی) یا عدم هماهنگی فقط به احساس انسان مربوط می شود. که به صورت مطلوب یا نا مطلوب جلوه می کند. داشتن هارمونی سبب ایجاد تعادل و توازن میان قدرت های رنگی می شود. ویلهلم استوالد رنگ شناس معروف می گوید: ما به رنگ هایی هماهنگ می گوییم که برای ما دلچسب و جالب باشند. به طور کلی هارمونی رابطه ی مستقیم با نظم دارد.هر چه رنگها ساده‌تر باشند هارمونی آنها واضح تر است. تمام این‌ها از یک ارزیابی مشخصی است. مثلاً اگر ما برای مدتی به یک مربع قرمز خیره شویم و سپس چشم را ببندیم یک پس تصویر که به صورت مربع سبز رنگ است در نظرمان ظاهر می-شود و بر عکس اگر به مربع سبز رنگ نگاه کنیم بعد از مدتی که چشم بسته شود. مربع قرمز رنگ در چشم ظاهر می شود. در چشم انسان همیشه رنگهای مکمل رنگ نخستین ظاهر می‌شود. این عکس العمل فیزیکی نسبت به رنگها جست وجویی برای ایجاد توازن و تعادل است. رنگهای مکمل یکی از پایه‌ها و اصول هارمونی هستند.

هارمونی رنگ ها

بعد از دانستن ترکیب رنگها حالا باید بدانیم چه رنگی در کنار رنگ دیگر ایجاد هارمونی می کند.

مثلا رنگ سبز و زرد با هم هارمونی دارند زیرا در ترکیب این دو رنگ رنگی مشترک وجود دارد.

رنگ اول سبز = زرد + آبی

رنگ دوم زرد = زرد

یا رنگ بنفش و قرمز با هم هارمونی دارند.

رنگ اول بنفش = قرمز + آبی

رنگ دوم = قرمز

در اینجا قرمز دو بار تکرار شده است بنا براین با هم هارمونی دارند.

رنگ آبی و دودی نیز باهم هارمونی دارند .

رنگ اول دودی = سفید + آبی + مشکی

رنگ دوم = آبی

 

هارمونی بر اساس هم‌جواری رنگ‌ها

در دایره‌ی رنگ سه رنگی که کنار یکدیگر قرار می‌گیرند دارای هارمونی می‌باشند که به آن‌ها رنگ‌های هم‌جوار و پیوسته گفته می‌شود.

 

هارمونی بر اساس رنگ‌های مکمل

رنگ‌های مکمل با یکدیگر هارمونی خوبی را دارند و در دایره‌ی رنگ روبروی یکدیگر قرارگرفته‌اند و دارای بیشترین کنتراست(تضاد رنگی) نسبت به یکدیگر هستند رنگ های مکمل آنهایی هستند که در دایره رنگ، درست در مقابل یکدیگر قرارگرفته اند. مانند قرمز و سبز یا قرمز- بنفش و زرد - سبز. همان طور که در تصویر مشاهده می کنید، درجات مختلف زرد-سبز در برگ ها، هماهنگی زیبایی با رنگ های قرمز-بنفش گل، ایجاد کرده اند. رنگ های مکمل بالاترین درجه تباین (کنتراست) و ثبات را به وجود می آورند.

 

هارمونی بر اساس رنگ‌های ۳ گانه(مثلث رنگ)

رنگ هایی که در دایره ی رنگ با یکدیگر تشکیل یک مثلث متساوی‌الاضلاع را می‌دهند با یکدیگر دارای هارمونی هستند ولی برای داشتن هارمونی بهتر؛بهتر است یکرنگ را از رنگ‌های اصلی انتخاب کرد این رنگ ها در دایره ی رنگ در 3 نقطه مساوی قرار گرفته اند. (سه گوشه مثلث متساوی الاضلاع). هارمونی در رنگ های سه گانه کاملا پر تحرک هستند، حتی اگر آن ها بسیار کم رنگ و یا ترکیب شده با خاکستری به کار برده شوند. برای داشتن یک هارمونی سه گانه موفق باید توازن را دقیقا رعایت کرد؛ یک رنگ را رنگ اصلی و دو رنگ دیگر را پایه آن قرار دهید.

هارمونی بر اساس رنگ‌های متساوی‌الساقین

این مثلث از رنگ ها شاخه ای از رنگ های مکمل هستند. علاوه بر رنگ اصلی دو رنگ هم جوار رنگ مکمل آن را انتخاب می کنیم تا الگوی متساوی الساقین را داشته باشیم. این روش از ایجاد هارمونی بسیار مفید برای افراد مبتدی است، چرا که مشکل می توان ترکیب بدی از آن ساخت.

 

هارمونی بر اساس رنگ‌های مکمل مستطیل

رنگ‌های مستطیلی چهار رنگ هستند که دوبه‌ دو باهم مکمل‌اند. این الگوی قوی امکان ایجاد تنوع بسیار زیادی را به وجود می‌آورد. برای گرفتن نتیجه ی بهتر یکی از رنگ‌ها را رنگ اصلی قرار بدهید، همچنین باید توازن رابین رنگ‌های گرم و سرد رعایت کنید.

 

هارمونی بر اساس رنگ‌های مکمل مربع

مانند هارمونی رنگ‌های مکمل مستطیل ولی فاصله‌ی بین رنگ‌ها در چرخه ی رنگ باهم متفاوت است بدین صورت که هر 4 رنگ در آن در چهار نقطه از دایره به فاصله ی مساوی از یکدیگر قرار گرفته اند. که به این هارمونی‌ها هارمونی‌های ۴ رنگی گفته می‌شود. در این وضعیت نیز اگر یکرنگ را اصلی قرار دهید و توازن رنگ‌های گرم و سرد را رعایت کنید نتیجه خوبی از آن می‌گیرید.

 

 

هارمونی بر اساس طبیعت

هیچ‌چیز برای درک کردن هارمونی رنگ‌ها در کنار یکدیگر بهتر از مشاهده‌ی طبیعت نیست.خداوند بهترین نقاش است و به بهترین شکل عناصر طبیعت را رنگ‌آمیزی کرده است.می‌توانید برای گرفتن نتیجه‌ی خوب از هارمونی رنگ طبیعت الهام بگیرید.

 

علاوه بر انواع هارمونی های ذکر شده ذکر این نکته مهم است که تمامی رنگ‌ها بارنگ مشکی و سفید هارمونی دارند. رنگ سفید باعث بازتر شدن آن رنگ می‌شود و رنگ سیاه باعث گرفتگی و جذب شدن آن رنگ می‌شود.

منبع: م. مشکانی/ رنگ ها سخن می گویند