نقش رسانه ها بر شکل گیری رفتار جوانان

به جرأت می توان گفت بیشترین قشری که در جامعه در معرض تأثیرپذیری از رسانه ها قرار دارند جوانان هستند.تقريباً در اكثر كشورها ، به ويژه كشورهای در حال رشد ، تعداد نسل جوان بيشتر و دلبستگی آنان بر رسانه های جمعی فزونتر است .برخی معتقدند كه رسانه های جمعی دارای چنان قدرتی هستند كه می توانند نسلی تازه در تاريخ بشر پديد آورند، نسلی كه با نسل های پيشين بسيار متفاوت است.

مهمترین تأثیر رسانه ها بر جوانان تحول هویت جوانان است.

هویت یعنی کیفیت یکسان بودن در ذات، ترکیب و ماهیت و نیز یکسان بودن در هر زمان و هر شرایط .بهر حال، هویت داشتن، یا یگانه بودن بودن دارای دو جنبه متفاوت می‌باشد همانند دیگران بودن در طبقه ی خود و همانند خود بودن در گذر زمان است هویت نیز محصول فرهنگ وتمایزات و تشابهات ما از دیگران است. جدی ترين بحرانی که يک شخص با آن مواجه می شود در خلال شکل گيری هويت رخ می دهد. اين بحران بدان جهت جدی است که موفقيت در رويارويی با آن پيامد بسياری دارد. شخصی که فاقد يک هويت ریشه دار است در خلال زندگی بزرگساليش با مشکلات متعددی مواجه خواهدشد یکی از ویژگی های مخاطبان رسانه ها ، هویت ناشناس آن هاست هویت، واجد سه عنصر است: عنصر شخصی، فرهنگی و اجتماعی، که هر یک در تکوین شخصیت فرد نقش مهمی را ایفا می‌کنند. هویت شخصی ویژگی بی‌همتای فرد را تشکیل می‌دهد و هویت اجتماعی در پیوند با گروه‌ها و اجتماعات مختلف قرار می‌گیرد.
امروزه هویت جوانان تحت شرایط تزلزل آفرینی قرار دارد چرا که در رویارویی با اینترنت و شبکه های اجتماعی قرار دارند اینترنت صحنه ی فرهنگی و اجتماعی است که فرد خود را در موقعیت‌های متنوع، نقش‌ها و سبک‌های زندگی قرار می‌دهد. درفضای مجازی ،در چت روم ها هویت افراد با تغییرات زیادی درگیر می شود.فرد با قرار گرفتن  در این فضاها خود را برای مخاطبان جهانی معرفی می‌کند برای بیان افکار،‌احساسات، علایق و آراء،‌از متن مناسب، گرافیک، صدا و فیلم استفاده می‌نماید.

از سوی دیگر، گاهی برخی از ویژگی‌های شخصیتی مانند: سن، تحصیلات، محل سکونت و حتی جنسیت در اینترنت از بین می‌رود؛ به عنوان نمونه، بسیاری از افرادی که در اتاق‌های چت مشغول گفتگو با یکدیگر می‌باشند، با مشخصاتی غیرواقعی ظاهر شده و از زبان شخصیتی دروغین که از خود ساخته‌اند و آن را به مخاطب یا مخاطبان خود معرفی کرده‌اند، صحبت می‌کنند و همین شخصیت‌های ناشناس تأثیرات شگرفی را بر یکدیگر می‌نهند.

بنابراین در جامعه ی امروز که جوانان بیشتر از همه ی اقشار جامعه در معرض سوء استفاده از اینترنت و ماهواره هستند هویت آنان در مواجهه با رسانه های دیجیتالی خدشه دار می شود.و این رسانه ها در اعتقادات ،ارزش ها،گرایشات جوانان تأثیر مهمی میگذارند و این آثار در شخصیت و زندگی آینده جوانان ظهور می کند. با امکانات و گزینه‌های فراونی که رسانه‌های عمومی در اختیار جوانان می‌گذارد، آنان دائماً با محرک‌های جدید و انواع مختلف رفتار آشنا می‌شوند. چنین فضایی هویت نامشخص و دائماً متحولی را می‌آفریند، خصوصاً برای نسلی که در مقایسه با نسل قبل با محرک‌های فراوانی مواجه است. هویت ایرانی که در نوع زبان، آداب،ذائقه، پوشش و موسیقی مکنون است به سرعت در حال از بین رفتن است. تغییر درهویت بدین معناست که بایستی در کنار هویت ملی و اسلامی که ابعاد وحدت بخش ماست ؛ زمینه ای برای تکوین ابعاد هویت ایرانی فراهم آورد و از گمگشتگی و سرگشتگی نسل جوان و مردم خود در منطقه جلوگیری نمود. تا هم تاریخ خود را بشناسند و هم در حفظ زبان خویش کوشا باشند.

یکی دیگر از معضلات رسانه وقت گذرانی بیش از حد معقول  با رسانه مخصوصا اینترنت و شبکه های اجتماعی است به گونه ای که برای جوانان تبدیل به عادت شده است و این برای زندگی شخصی و اجتماعی  جوانان بحران ساز خواهد بود چرا که یکی از بزرگترین مشکل ها،تغییرعادت هاست چون بشر اساسا یک مقاومت ذاتی در برابر تغییرات دارد.اکثر افراد برای آنکه رفتارهایشان را تغییر ندهند دیگران را بخاطر شرایط نامطلوب ایجاد شده مقصر میدانند در حالی که ریشه ی این مشکلات عادت های غلط آنهاست.آمارها نشان می دهد زندگی های بسیاری بخاطر وقت گذرانی بیش از حد با ادوات رسانه ای مخصوصا اینترنت و شبکه های اجتماعی سست بنیان شده اند.

امروزه  از طریق رسانه‌های جمعی، افراد خط مفروض میان فضای عمومی و خصوصی را تجدید سازمان می‌کنند همچنین بررسی اثرات اين وسايل از پيچيده ترين مباحث انحرافات اجتماعی است .

لازرسفلد و مرتن ( Lazer seld & Merton )  می نويسند : « وسايل ارتباط جمعی جديد ابزاری بس نيرومندند كه می توان از آن در راه خير و شر با تاثيری شگرف سود برد و چنانچه كنترل مطلوب وجود نداشته باشد ، اما استفاده از اين وسايل در راه شر بيشتر از خير آن است.

منبع: ن. شجاعی/ تأثیر رسانه بر هنجارهای اجتماعی و خانواده